Categorie: Homeopathie | 11 jul, 2024 | Auteur: Martin Frijters
Als vervolg op de laatste 2 artikelen over zoutgebruik in onze voeding in deze editie meer over hoge bloeddruk en de gevolgen daarvan voor onze gezondheid en hoe we het kunnen voorkomen en verlagen als het aan de orde is. Ik wil hier meer aandacht aan besteden omdat ik de laatste tijd steeds meer publicaties onder ogen kreeg over onderzoeken en studies die recent gedaan zijn naar de gevolgen van hoge bloeddruk. Die zijn veel breder en ingrijpender dan wat we tot nu toe dachten.
Wat natuurlijk al langer bekend was en vrij logisch ook is dat door hoge bloeddruk op de lange duur hartfalen kan ontstaan, immers het hart moet harder pompen om het bloed rond te pompen en raakt daarbij op den duur uitgeput. Ook is bekend dat hoge bloeddruk invloed heeft op de nierwerking. Verder ook dat het andere hart-en vaatziekten in de hand werkt zoals beroerten. Hoge bloeddruk wordt recentelijk nu ook in verband gebracht met het ontstaan van sommige vormen van dementie en Alzheimer. Het grote gevaar van hoge bloeddruk is dat er nauwelijks of geen symptomen merkbaar zijn, zodat veel mensen niet eens weten dat ze een verhoogde bloeddruk hebben.
Vaak komen mensen bij de arts met klachten aan de ogen, de nieren, het hart of de hersenen of het wordt bij toeval ontdekt bij een keuring. Vroeger ging men uit van een bovendruk van 100 plus de leeftijd als norm. Dat zou betekenen dat iemand van 70 een bovendruk van 170 mag hebben. Die norm is al een hele tijd losgelaten. Men heeft nu als norm 140/90mmHg. De bloeddruk bestaat uit de systolische druk oftewel bovendruk. Dit wordt weergegeven door het eerste getal en is de druk die het hart uitoefent als het hart samentrekt om het bloed de slagaderen in te pompen. Het tweede getal de diastolische bloeddruk of onderdruk geeft de druk weer als het hart in rust is tussen twee hartslagen in. De bloeddruk schommelt in de loop van de dag, hij stijgt bij activiteit en daalt in rust. ’s Ochtends is de bloeddruk meestal lager dan aan het einde van de dag.
De bloeddruk wordt bepaald door de kracht waarmee het hart het bloed in de slagaderen pompt, de weerstand die de bloedstroom ondervindt in de slagaders, het bloedvolume als geheel en ook de hoeveelheid bloed die per keer door het hart in de bloedvaten wort gepompt, het zgn. slagvolume. Hoge bloeddruk ontstaat als het hart veel bloed doorpompt terwijl de slagaders vrij nauw zijn, het hart moet dan tegen een weerstand oppompen. Vernauwde aders kunnen het gevolg zijn van spanningen en stress. Onder invloed van stress trekken de bloedvaten samen, we krijgen het dan ook sneller koud aan de buitenkant van ons lichaam, goed merkbaar in handen, voeten, oren, neuspunt e.d. het hart moet harder pompen om de dezelfde hoeveelheid bloed door de bloedvaten te pompen.
Andere oorzaken die bijdragen aan het ontstaan van hoge bloeddruk zijn overgewicht, het teveel aan vet drukt letterlijk op de vaatwanden. Roken: van stoffen in tabak is bekend dat ze de bloedvaten samentrekken met name ook de kransslagaderen die het hart van bloed voorzien en draagt ook in belangrijke mate bij aan ontstaan van klachten van ischemie, tekort aan zuurstof in de hartspier, wat voelbaar is als acute pijn op de borst. Een andere oorzaak is verstarring en verkalking van de bloedvatwanden. De elasticiteit en daardoor aanpassingsvermogen van het vaatbed wordt minder. Dit is vaak het geval bij ouderen. In het laatste geval kan dan een lichte stijging van de bloeddruk functioneel zijn. De stijging is een aanpassingsmechanisme om het bloed tegen de grotere weerstand in rond te pompen en ook om de uitwisseling van voedingsstoffen en zuurstof in de weefsels alsnog mogelijk te maken. In het laatste geval is het meestal niet meer mogelijk om de bloeddruk nog sterk te laten dalen, tenzij de conditie van de bloedvaten verbeterd wordt.
Verder kan familiaire aanleg en temperament van invloed zijn bij het ontstaan van hoge bloeddruk. Emoties vertalen zich op lichamelijk niveau in samentrekkingen of ontspanning van het vaatbed en hebben ook een sterke invloed op de hartwerking. Steeds meer cardiologen zien in, dat het eigenlijk geen zin heeft om alleen maar de bloeddruk met behulp van medicijnen naar beneden te brengen, zonder dat de patiënt zijn levenswijze en voeding aanpast. Roken daar moet men natuurlijk gewoon mee stoppen, dan is er al veel gewonnen. Bij overgewicht afvallen en uiteraard ook voor iedereen geldt meer bewegen. Beweging verwijdt het vaatbed en stimuleert de doorstroming van bloed en lichaamsvochten in het hele lichaam en is goed voor de elasticiteit van de bloedvatwanden. Daarnaast maak je door beweging endorfines, een soort stofjes aan die qua werking sterk lijken op opiaten en onze stemming positief beïnvloeden, wat goed is voor de bloeddruk.
Stress met name chronische is een belangrijke factor bij het ontstaan en in standhouden van hoge bloedruk. Het zal lang niet altijd mogelijk zijn om alle factoren die stress veroorzaken te verwijderen, wel hoe we er mee omgaan. Wat is nu eigenlijk stress. In de natuur bij zoogdieren en dat zijn wij biologisch gezien ook, zijn er 3 reacties op stress mogelijk nl. vechten, vluchten, of bevriezen. Bevriezen doet bijv. een pad die gevangen wordt door een poes, hij houdt zich dood, zodra de kat haar interesse in hem verloren heeft, gaat hij er vandoor. Om deze reacties mogelijk te maken produceert het lichaam adrenaline en cortisol. Daardoor versnelt de hartslag, het bloed jaagt door de aderen het hele systeem komt in een alarmtoestand. Dat is een goede reactie, die vervolgens wordt ontladen door te vechten, te vluchten of in geval van bevriezing te kiezen voor deze overlevingsstrategie. Als deze reacties niet plaats vinden, is er geen lichamelijk ontlading van deze alarmtoestand en het lichaam blijft in deze modus hangen, zo ontstaat een chronische stress, of beter alarmtoestand van het lichaam. Dat komt vaker voor dan wij denken. Iedereen met een zittend beroep in een omgeving met stress heeft hier mee te maken. Dit mechanisme is ook als het lang duurt de belangrijkste oorzaak van een uiteindelijke burn-out. De bijnieren die voortdurend stresshormonen moeten produceren zijn uitgeput geraakt, gevolg de energie is op.
Terug naar de bloeddruk bij chronische stress zoals net beschreven is die constant verhoogd ten gevolge van een overproductie aan stresshormonen. De enigste manier om dit tegen te gaan is ontladen in de vorm van een gepaste reactie, die altijd met beweging gepaard gaat. Afreageren in sport en spel, beweging, uiten van emoties en frustraties . Vele manieren zijn denkbaar, voor de een kan het zingen zijn de ander kickboksen of voetballen. Ook regelmatig bewegen op de werkvloer kan al verlichten. Meditatie, mindfullness e.d. kunnen ook helpen maar meer op de langere termijn om je bewust te worden van factoren die stress veroorzaken en hoe daar anders mee om te gaan. Sommige voedingsmiddelen werken bloeddrukverhogend zoals grote hoeveelheden cafeïne uit koffie en theïne uit zwarte en groene thee en overmatig alcohol gebruik, ofschoon alcohol op zich bloedvatverwijdend werkt en daardoor bloeddrukverlagend. Dus matig alcoholgebruik is niet ongunstig, denk dan vooral aan rode wijn omdat rode wijn anthocyaniden bevat die een gunstige invloed hebben op de elasticiteit en gezondheid van de bloedvatwanden. De grootste boosdoener wat betreft hoge bloeddruk is echter natriumchloride, keukenzout, wat in grote hoeveelheden in onze voeding gedaan wordt.
Zout houdt vocht vast en daardoor stijgt de bloeddruk. Gebruik geen kant en klare producten en producten die geconserveerd zijn met zout. Kalium is de antagonist van natrium en werkt juist vochtafdrijvend en daarmee bloeddrukverlagend. Kalium komt in grote hoeveelheden voor in groenten en fruit. Een banaan bevat per 100 gram 383 mgr kalium en slechts 1 mgr natrrium. Tomaten en aardappelen zijn eveneens rijk aan kalium. Bij alle groenten en fruit is er een uitstekende kalium/natrium verhouding. Het is dus zaak om daar meer van te eten. 1 portie groenten per dag bij de warme maaltijd eten is echt niet voldoende. Probeer groenten ook te eten overdag bijv. verwerkt in een groene smoothie, groene salade, soep of groentensap. Fruit kan prima tussendoor gegeten worden. Een ander voordeel van het eten van veel groenten en fruit berust op het feit dat zij allemaal basische voedingsmiddelen zijn en verzuring van het lichaam tegengaan en daarmee het ontstaan van chronische ziekten. Flavonoïden in chocolade verlagen de bloeddruk. Dus dagelijks een klein stukje van de meest pure chocolade is een goede gewoonte, wel met nadruk op klein stukje. Chocolade op zich is een van de meeste verzurende voedingsmiddelen die er bestaan.
Stoffen die helpen om de bloedvatwanden gezond en elastisch te houden zijn naast de bovengenoemde stoffen uit rode wijn, ook wel OPC’s geheten, vitamine C, vitamine B-complex, vooral B6, en B12 in combinatie met foliumzuur, olijfolie en omega 3 vetzuren. Natuurlijke middelen die naast de voedings- en leefstijladviezen gebruikt kunnen worden om de bloeddruk te verlagen zijn meidoorn ( zie mijn artikel in de CB van mei dit jaar ) en extract van de bladeren van de olijfboom.