Categorie: Oliën & vetten | 29 apr, 2018 | Auteur: Martin Frijters
In de vorige editie ben ik uitgebreid ingegaan op de functie van Omega 3 en de verhouding tussen Omega 3 en Omega 6 en de gevolgen die dat kan hebben voor ons lichamelijke functioneren. Uit het essentiële vetzuur linoleenzuur van de Omega 6 groep wordt o.a. arachidonzuur gevormd wat ontstekingsbevorderend werkt en een sleutelrol speelt bij het ontstaan en in stand houden van chronische ontstekingen.
Er wordt echter ook een ander belangrijk vetzuur gevormd uit linoleenzuur wat gunstig is voor ons lichaam nl gammalinoleenzuur hierna te noemen GLA. Dit vetzuur werkt ontstekingsremmend en wordt vaak ingezet bij vrouwen met prémenstrueel syndroom, dus klachten die ontstaan en steeds terug keren voor iedere menstruatie. Tevens wordt GLA ook toegepast bij huidklachten zoals droge huid en droog eczeem. GLA komt veel voor in teunisbloemolie ( evening primrose ) en boragieolie.
Supplementen met een van beide oliën zijn te verkrijgen in capsulevorm en of gebotteld in flesjes. Deze oliën worden ook veel toegepast in huidverzorgingsproducten voor de droge en rijpere huid. Omega 7, deze groep is niet zo groot, enige bekende oliën in deze groep zijn duindoornolie afkomstig uit de duindoornvrucht, zover mij bekend alleen uitwendig gebruikt en rode palmolie afkomstig van de ontpitte vruchten van de palm en is ongeraffineerd vandaar de oranje rode kleur. Deze oranjerode kleur is te danken aan de grote hoeveelheid carotenoiden ( vitamines uit de vitamine A-groep ) en bevatten tevens ook veel verschillende vormen van vitamine E, belangrijk om oxydatie van vetten tegen te gaan.
Rode palmolie wordt gebruikt in de keuken in sommige delen van Azië en Afrika. Het heeft een vrij uitgesproken smaak en geur, die mogelijk even wennen is. Rode palmolie is ook goed toe te passen als smeersel op de boterham en ook als voor huidverzorging voor de droge huid en ook ter bescherming tegen celbeschadeging door UVA-staling, dit laatste geldt ook voor duindoornolie en beiden versnellen de pigmentatie van de huid. Duindoornolie wordt als voedingssupplement vaak gebruikt om het syndroom van Sjögren te verlichten. Dit is een auto-immuunaandoening die gekenmerkt wordt door extreem droge slijmvliezen, zoals ogen, neus, mond, keel, luchtwegen en ook de vagina. Rode palmolie wordt gebruikt in sommige delen van Afrika en Azië. De biologische variant is milieuvriendelijk geproduceerd.
De vetzuren in melk behoren tot de groep van de verzadigde vetzuren. De samenstelling kan erg variëren en is afhankelijk van de voeding van de koeien en ook of ze buiten grazen. De vetten van biologische melk van koeien die buiten grazen bevatten veel meer alfalinoleenzuur( Omega3 ) dan van koeien die in niet biologische weides grazen, dit heeft te maken met de grotere variëteit aan grassen en kruiden in de biologische weides. Het is daarom beter om biologische grasboter te gebruiken dan gewone roomboter. Verder bevat melkvet kleine hoeveelheden vitamine A en D.
De productie van vitamine D is net als bij mensen afhankelijk van blootstelling aan de zon, koeien die dus het hele jaar op stal staan, maken geen vitamine D aan en dan zit het ook niet in de melk. Verder bevat melkvet het vetzuur geconjugeerd linolzuur oftewel CLA, niet te verwarren met het eerder genoemde GLA. CLA helpt om lichaamsvet versnelt om te zetten in energie en stimuleert daarmee de vetverbranding. Het wordt daarom wel gebruikt als hulpmiddel om af te vallen, maar het werkt alleen als daarnaast de calorie-inname beperkt wordt en er ook gesport wordt.
Tijdens het sporten gaat het lichaam dan sneller over op vetverbranding. Kokosolie is bijna een wondermiddel te noemen, ondanks dat het een verzadigd vet is uit de Omega 6 groep. Het heeft verschillende gezondheidsbevorderende eigenschappen. De calorische waarde is maar 7 ipv 9 voor de meeste andere vetten. Daarnaast is kokosolie heel snel opneembaar in de darmen en behoeft nauwelijks vertering het levert dus snel energie. Kokosolie remt de groei van bacteriën door het aanwezige vetzuur laurinezuur. Dit vetzuur wordt ook toegepast bij de ziekte van Lyme, het lost de biofilm op die de Lyme bacterie produceert om zich mee te beschermen en waardoor deze moeilijk te behandelen is.
Door laurinezuur kunnen antibiotica of natuurlijke middelen de Lyme bacterie beter bereiken en uitschakelen. Een ander vetzuur aanwezig in kokosolie is caprylzuur, dit gaat de groei van schimmels en gisten tegen zoals candida albicans. Een veel voorkomende gist die zich voedt met suikers in ons lichaam en vaak langdurig klachten kan geven. Caprylzuur is ook te koop in capsules met name om in te zetten bij candida infecties. Kokosolie wordt zowel inwendig, in de keuken als ook uitwendig toegepast. Het bevat een natuurlijk zonnebescherming ongeveer SPF 4 voldoende als je even in de zon wil zitten. Als je langdurig zont dan heb je een hogere bescherming nodig.
Daarnaast kun je er je tanden mee poetsen, je huid mee insmeren. Ik adviseer het altijd bij huidklachten dan gemengd met een andere olie voor de smeerbaarheid. Het trekt snel in en laat geen vetfilm achter, het beschermt en verzacht, laat de huid ademen en gaat infecties van de huid tegen.
Dan hebben we nog de Omega- 9-groep. Hieronder vallen de meeste notenoliën behalve walnootolie. Verder in deze groep olijven en olijfolie, avocado-olie en koolzaadolie, pinda’s en arachide(pinda)olie. Het essentiële vetzuur van deze groep is oliezuur. Olijfolie daarover heb ik het al vaak gehad en behoeft verder geen betoog. Koolzaadolie is tegenwoordig een wat ondergeschoven kindje, vroeger werd het gebruikt in de keuken en heette slaolie, dit was vroeger voor we overgingen op de meer exotische oliën en de sla mee aangemaakt werd.
Koolzaad een bijzonder gewas bevat net als de hele groep van de kruisbloemigen de plantengroep waar alle koolsoorten deel van uit maken, veel antioxydanten. Avocado-olie bevat een hoog gehalte aan vitamine A en E en wordt veel toegepast in huidverzorgingsproducten. Daarnaast zijn avocado’s een van de gezondste vruchten die er bestaan vanwege het hoge gehalte aan gezonde vetzuren en vitamines ook C en B. Avocado zou je dagelijks moeten eten. In de pindakaas verkrijgbaar in de supermarkt is de gezonde pindaolie verwijderd en vervangen door goedkope zonnebloemolie, die veel minder gezond is en vnl. omega 6 bevat. Pindakaas in de natuurvoedingswinkel heeft deze bewerking niet ondergaan en is daarom beter. Praktisch in de keuken om te bakken en te braden milde olijfolie, omdat er geen vruchtdeeltjes meer inzitten die kunnen verbranden.
Extra virgin olijfolie, dus van de eerste koude persing is meer geschikt voor koude toepassingen zoals dressings en vinaigrettes, en kan ook evt. wel gebruikt worden om zachtjes mee te smoren. Verder om te bakken en te braden virgin kokosolie. Kokosolie is zeer stabiel en ondergaat niet gauw chemische veranderingen tijdens verhitten. Het is daardoor ook zeer geschikt om in te frituren. Maximaal 50 frituurbeurten als je de olie na iedere keer filtert. High oleic zonnebloemolie is ook geschikt om in te frituren, deze zonnebloemolie bevat minder linoleenzuur ( omega 6 ) en meer oliezuur ( omega 9 ) en is daardoor veel stabieler dan de gewone zonnebloemolie.
Arachide(pinda)olie is ook heel geschikt om in te frituren of te wokken. Roomboter is ook geschikt om te bakken en te braden en beter nog geklaarde roomboter ook wel Ghee genoemd, daaruit zijn de eiwitdeeltjes verwijderd en die kunnen daarom niet meer verbranden tijdens het bakken. Als smeersel voor op brood, biologische grasboter, kokosolie of rode palmolie. De meeste meervoudig onverzadigde oliën dat zijn de meest olIën uit zaden kunnen het beste alleen koud gebruikt worden.
Ook de meer enkelvoudig onverzadigde vetzuren dat zijn de oliën uit meeste noten kunnen beter alleen koud gebruikt worden. Om een evenwichtig vetzurenprofiel in de dagelijks voeding te bewerkstelligen doet men er goed aan om dagelijks wat ongebrande, ongezouten noten te eten of de oliën ervan en te variëren met de diverse soorten. Oliën uit de omega 6 groep zoveel mogelijk te beperken behalve de vetzuren uit biologische melkproducten en de zeer gezonde kokosolie. Meer vetzuren uit de omega 3 groep te gebruiken zoals vette vis ( zalm, haring, sardien, garnalen en schelpdieren), of evt. een voedingssupplement te gebruiken zoals krillolie of Opti3 algenolie en bijv. dagelijks wat zeewier te eten. Lijnzaadolie, hennepzaadolie te gebruiken en of deze zaden toe te voegen aan de voeding. Margarines ook de zg. gezonde te vermijden vanwege de transvetzuren.
Ik opende in mijn eerste column over oliën en vetten dat er de laatste tijd veel te doen is over dit onderwerp, dat is ook gebleken uiteindelijk is het een drieluik geworden, dat had ik daarvoor niet voorzien. In ieder geval is het zo dat de juiste vetzuren veel gezonde jaren aan het leven kunnen toevoegen en ook een beter functioneren vooral op het gebied van hart-bloedvaten en circulatie als ook hersenen, zenuwen en de functies daarvan zoals geheugen, stemming en concentratie. Het gaat veroudering en aftakeling op al deze fronten tegen.
T 06-41268316 | E contact@homeo-praktijk.nl
